Alle jonge ouders krijgen ermee te maken: korte nachten door wakkere baby’s en jonge kinderen. Helaas kunnen we niet altijd direct iets aan het slaapgedrag van ons kroost doen. Als er geen medische oorzaak is voor het wakker worden, is het een kwestie van geduldig begeleiden en het kind laten leren hoe het moet slapen. Als er wel een medische oorzaak is, moet die eerst opgelost worden voordat het kind goed kan leren slapen.
Zeker baby’s en jonge kinderen moeten nog leren slapen volgens het slaapritme dat wij als volwassenen kennen, ook wel het circadiaans slaapritme genoemd. Voor volwassenen is dat over het algemeen een aaneengesloten periode van slaap, monofasisch genoemd.
Baby’s en jonge kinderen hebben dit langgerekte slaappatroon echter nog niet
Het boek ‘Slaap’ van Matthew Walker schrijft hierover:
“Zij doen veel korte slaapjes gedurende de hele dag en nacht, onderbroken door een vaak luidruchtig ontwaken: de polyfasische slaap. Gelukkig voor alle kersverse ouders worden slaapjes langer, minder talrijk en vaster naarmate het kindje ouder wordt. Deze verklaring kan uit het circadiaanse ritme verklaard worden: de biologische vierentwintiguursklok moet zich nog volledig ontwikkelen.”
Hoe ingewikkeld het ook is: beter omgaan met slaaptekort begint bij accepteren dat je met kleine kinderen onrustiger en/of minder slaapt. Walker schrijft hierover: “De hartewens – of beter gezegd, de obsessie – van veel jonge ouders is om hun kinderen ’s nachts zelfstandig te laten slapen, en er zijn ontelbare boeken geschreven met adviezen daaromtrent. Een belangrijk advies is om de kinderen al in bed te leggen als ze slaperig worden en niet pas als ze slapen. Zo ontwikkelen peuters en baby’s al vroeg het vermogen om zichzelf tot rust te brengen, zodat ze geen ouder nodig hebben om weer in te slapen als ze wakker zijn geworden.”
Het is voor zo’n kleintje echt oefenen dus. En geef hem eens ongelijk, in die buik hoefde hij zich aan geen een ritme te houden. Hij weet niet beter!
Je kind kan er dus niets aan doen dat het onrustig of nog niet goed slaapt. Dat heeft tijd nodig en soms wat extra begeleiding van een slaapcoach.
Maar jij zit met de korte nachten en het oplopend slaaptekort. Accepteren is al het halve werk, maar dat wil niet zeggen dat het jou niets mag doen.
Want dat doet het wel.
Slaaptekort is killing
Een mens kan niet zonder slaap. Het heeft invloed op een heleboel dingen. Ik noem hier drie belangrijke voor ons als moeder:
- Concentratievermogen: je vergeet meer en moet meer moeite doen om alles bij te houden
- Beoordelingsvermogen: als je bijvoorbeeld maar 6u per nacht slaapt, heb je bijna 2x zoveel kans op een ongeval in het verkeer. Dat loopt heel hard op als het minder uren worden. Bij 4 uur is het al meer dan 4x zoveel kans en als je minder dan vier uur per nacht slaapt heb je ruim 11x zoveel kans op een ongeval in het verkeer. Weinig slapen heeft hetzelfde effect als alcohol op in het verkeer. Daarom voelen mensen die te weinig slapen zich ook vaak een beetje wazig / aangeschoten.
- Je humeur: hoe minder slaap, hoe minder hersteltijd je hersenen en je lichaam hebben gehad, waardoor er logsicherwijs ook minder prikkels bij kunnen en je sneller overprikkeld bent en uit je slof schiet of het niet gezellig kunt houden met je partner
Deze Engelse TEDed laten goed zien wat de gevolgen zijn van slaaptekort.
En slapeloosheid dan?
Slapeloosheid is meer dan alleen wakker worden van je kinderen. Het gaat echt om een langdurige periode niet meer in slaap kunnen komen. Dat kan door verschillende dingen komen. Ook negatieve, demotiverende gedachten als “ik kan nooit meer goed slapen en word toch altijd wakker” kunnen leiden tot slapeloosheid. Je gaat daardoor gestresst de nacht in waardoor je je slaap eigenlijk verdrijft met het hormoon cortisol. Deze TEDed licht de oorzaak van slapeloosheid toe en geeft tips. Daar komen we later in een opdracht op terug.
Slaaptekort? Je moet er iets aan doen
Gezien de belangrijkheid van voldoende slaap, is het meer dan belangrijk er iets aan te doen. Daarom is het voor jou belangrijker dan ooit om te bedenken hoe het met jou gaat, waar het slaaptekort invloed op heeft en wat je daaraan kan doen. Ik geef vier tips die je helpen beter om te gaan met slaaptekort:
1. Hoe gaat het met jou?
Neem de tijd om over deze vraag na te denken. Hoe gaat het nu écht met je? Hoe voel je je? Hoe voelt je lijf? Ben je ontspannen of gestresst? Wat vertelt dat gevoel jou? Wat heb je nodig om dat kwijt te raken?
Deze vragen en bewuste tijd voor jezelf helpen je beter te verbinden met je eigen gevoel. Daardoor leer je sneller aanvoelen wat je nodig hebt, om alles aan te kunnen.
2. Self care
Voor jezelf zorgen is extra belangrijk als je moe bent. Toch zijn we dan geneigd dingen voor onszelf snel te schrappen. Maar wat geeft jou energie? Waar laad je van op? Doe je die dingen genoeg?
3. Meer slapen met een betere slaaphygiëne
Het kan zijn dat je slaaptekort niet gelijk kan worden opgelost. Des te belangrijker is dan dat de slaap die je wél kunt pakken extra goed is. Je kunt je slaap verbeteren door deze tips toe te passen:
- Doe aan goede slaaphygiëne
Maak de slaapkamer tot een plek van rust door het qua licht en temperatuur aangenaam te maken (niet te warm, het liefst met natuurlijke ventilatie), houd de slaapkamer netjes en sereen - Skip de beeldschermen vanaf twee uur voordat je gaat slapen
Dus ga je meestal rond 22.30u naar bed? Beperk het beeldschermgebruik dan vanaf 20.30u. Een avondje op je telefoon kan relaxt lijken, maar dat is het uiteindelijk niet omdat je je hersen blijft activeren - Maak van je slaapkamer een ’no phone zone’
Geen telefoon in de slaapkamer voorkomt ook dat je bij moeizaam inslapen jezelf wakker houdt met een never ending stroom aan Instagram berichten - Stel een bedtijdritueel in dat rust geeft
Bijvoorbeeld een boek lezen, bidden, wandelen of douchen voordat je gaat slapen. Sowieso heeft lichaamsbeweging positieve invloed op je slaap. Het maakt je lichaam moe, wat ervoor zorgt dat je sneller in een diepe slaap komt. Juist een diepe slaap helpt je lichaam en geest herstellen - Ontwikkel zelf een slaapritme met vaste bedtijden en wakkertijden Daarmee help je je lichaam herkennen wanneer je moet gaan slapen
- Ga voor jezelf na of je jouw slaapkamer associeert met slapen
Geloof je dat je in die kamer nog tot rust kan komen? Heb je dat idee niet (meer)? Dan kan het helpen je kamer te veranderen. Koop een nieuw dekbedovertrek, geef de muur een lekker kleurtje en maak het tot een fijne plek waar je kunt ontspannen en slapen - Lig je wakker terwijl de rest van het huis (alweer) slaapt?
Ga er dan even uit. Drink een glas water, schrijf je gedachten op papier, lees een beetje, bid en ga weer naar bed. Je doorbreekt hierdoor de negatieve spiraal
Check bij jezelf: Op welk punt kan jij nog iets verbeteren? Hoe ga je dat doen? Bespreek het ook met je partner zodat hij je kan helpen hieraan te werken. Als de tv de slaapkamer uit moet, vindt hij daar waarschijnlijk ook wat van. 😉
4. Dan de belangrijkste: stel je verwachtingen bij
Zodra je moeder wordt, verandert je hele wereld. Zoals je het altijd gedaan hebt, is het niet meer en gaat het ook niet meer worden. Er is immers een klein wonder bij! Aanpassen aan die nieuwe wereld kost tijd. Je moet gaan ontdekken wat je nog wel en niet kan en je zal merken dat dat in elke nieuwe fase weer wijzigt.
We gaan het moederschap (en ouderschap, vaders ook!) vaak in met verwachtingen. Die verwachtingen zijn vaak een basis van onbewuste processen die voor veel onrust kunnen zorgen. En die onrust helpt je niet om je slaappatroon te verbeteren.
Wil je meer leren over omgaan met slaaptekort? Als coach ondersteun ik je in jouw proces. Met een coachtraject van 3 tot 5 gesprekken komen we een heel eind! Check hier de opties!